-
Your bag is still empty
Heb je ooit wel eens zoveel gegeten dat het voelt als je niet meer kunt staan? Normaal gesproken kan ik mezelf best goed in bedwang houden, maar er zijn situaties, zoals tijdens Kerst of Thanksgiving…
Zoveel eten geeft een heerlijk gevoel, maar kort daarna voel je je waarschijnlijk als een olifant die gewoon op de bank willen liggen om te slapen. Als je dat gevoel kent heb de gevreesde food coma meegemaakt. Maar schaam je niet, dit hebben we allemaal al eens gehad.
Na een groot familiefeest kan best goed uitpakken om je food coma als excuus te gebruiken zodat je niet alle verhalen die je al duizend keer hebt gehoord hoeft aan te luisteren. Maar om nou na elke lunch op werk een dutje te gaan doen is ook niet echt een optie, behalve natuurlijk als je in de gelukkige situatie zit dat je siësta kan houden.
Food comas kunnen je productiviteit snel doen afnemen als je geen manier vindt om ze te kunnen bestrijden. Dus, hoe bestrijden we een food coma? En wat zijn food comas precies?
In dit tweedelige artikel zal ik uiteenzetten wat food comas zijn, en wat niet, en hoe je ze ver weg kunt houden.
Food coma
De naam lijkt wat overdreven, maar food comas zijn echt. Het staat zelfs in het woordenboek. Maak je geen zorgen het zijn geen echte comas. De term voedselcoma is slechts een gemakkelijker te onthouden naam voor wat wetenschappers postprandiale slaperigheid noemen: de fysiologische reactie op te veel eten.
Zolang mensen bestaan proppen we ons zo nu en dan helemaal vol met eten. We hebben dus veel tijd gehad om legendes te creëren: zo dachten we vroeger dat om de spijsvertering te helpen, bloed van onze hersenen naar onze mesenteriale vaten zou stromen om onze darmen van meer zuurstof te voorzien. Als gevolg hiervan zouden we minder zuurstof in onze hersenen hebben, waardoor we moe worden. Geen slechte theorie, maar zoals studies hebben aangetoond, is het niet waar.
Dus wat veroorzaakt de door voedsel afkomstige slaperigheid? Er zijn grofweg drie verschillende mechanismen in ons lichaam die hun krachten bundelen om een volwaardige food coma veroorzaken:
1. Ons autonome zenuwstelsel
Wanneer onze buik vol raakt, krijgt ons lichaam het signaal dat het met de spijsvertering moet beginnen. De spijsvertering wordt gestuurd door het zogenaamde parasympatische zenuwstelsel: het deel van ons autonome zenuwstelsel dat verantwoordelijk is voor de rust en de verteringsactiviteiten. Het autonome zenuwstelsel bepaalt wat ons lichaam onbewust doet, zoals het reguleren van onze hartslag. Het is verdeeld in het parasympatische zenuwstelsel (rust en spijsvertering) en het sympathische zenuwstelsel (vechten en vluchten). Bekijk eens deze cheat sheet.
Hoe meer voedsel je eet, hoe meer het parasympatische zenuwstelsel je lichaam vertelt om je energie te gebruiken om zich te concentreren op de spijsvertering. Dus hoe meer je in de rust en spijsvertering modus gaat. Het is of het een óf het ander, dus als je naar de rust en spijsvertering modus gaat, zal je niet veel in de vecht-en-vluchtmodus zijn. Je voelt je ontspannen.
2. Slaaphormonen
Er hoort meer bij dit verhaal. Terwijl ons lichaam verteert, zet het voedsel om in de vorm van energie die ons lichaam als brandstof gebruikt: glucose. Het is maar goed dat ons lichaam zelf glucose kan produceren, omdat het het nodig heeft om te overleven. Glucose is zelfs de enige vorm van energie wat onze hersenen kunnen gebruiken, alleen in extreme situaties zoals verhongering zijn de hersenen in staat alternatieve brandstoffen te gebruiken.. De hersenen gebruiken veel van de beschikbare brandstof, zo’n 20% van de totale energie de je binnenkrijgt.
Glucose is hele eenvoudige en kleine vorm van suiker. Het kan worden geabsorbeerd in de bloedbaan zodat het kan worden getransporteerd naar de plekken waar het lichaam energie nodig heeft. Suiker kan echter niet zomaar de bloedbaan verlaten, het heeft insuline nodig om ‘deuren te openen’ van de plaatsen in ons lichaam die daadwerkelijk glucose nodig hebben. Dus ons lichaam begint met insuline te produceren.
Nu zullen we veel brandstof (glucose) in ons bloed hebben en insuline om de brandstof te leiden waar het nodig is. Perfect, meer energie. Insuline opent echter niet alleen de deuren naar plaatsen die brandstof nodig hebben: insuline stimuleert ook de productie van serotonine en melatonine, twee neurotransmitters die je slaperig maken. Dit is hoe je lichaam je onderbewuste brein, dat besloot aandacht te richten op het rust-en-verteringssysteem, in evenwicht brengt met je bewuste brein, dat wordt getriggerd om slaperig te worden. De natuur is geweldig!
3. Suikerdip
Insuline kan een reactie veroorzaken dat ervoor zorgt dat je een pas op de plaats wilt doen en even lekker gaan liggen. Je hebt er vast al een eerder van gehoord: een suikerdip. Een suikerdip kan behoorlijk vervelend zijn, het laat je vaak zwak, geïrriteerd, bibberig en zelfs honger voelen.
Een suikerdip wordt veroorzaakt door het eten van te veel suikers. Zoals ik eerder al vertelde, wanneer we eten breekt ons lichaam voedsel af tot glucose, daarna wordt het glucose in het bloed geabsorbeerd. Suikers worden veel sneller omgezet in glucose dan bijvoorbeeld koolhydraten, dat komt omdat suikers veel kleinere moleculen zijn. Wanneer de hoeveelheid glucose in ons bloed heel snel stijgt na het eten van een zoete maaltijd wordt onze bloedsuikerspiegel ook een stuk hoger. Hier reageert het lichaam op door meer insuline te produceren om glucose uit het bloed en in onze cellen te krijgen.
Soms maken we zoveel insuline aan om het stijgende glucosegehalte in ons bloed tegen te gaan, dat onze bloedsuikerspiegel eigenlijk veel te snel begint te dalen. De glucose is onze brandstof, dus als we plotseling zonder onze brandstof zitten ontstaat er een dip.
1 + 2 + 3 = food coma
Laten we het even samenvatten. Nadat je een grote maaltijd hebt gehad, concentreert je lichaam zijn energie op het verteren van voedsel (1) en tijdens de spijsvertering wordt de productie van slaaphormonen geactiveerd (2), waardoor je je slaperig voelt. Als je dan veel eenvoudige (korte) suikers hebt gegeten, begint het derde aspect van een food coma, de suikerdip. (3)
De suikerdip is het meest vervelend van de drie. Terwijl de eerste twee gewoon bedoeld zijn om het lichaam de energie meer op de spijsvertering te laten richten, is een suikerdip een echte energie terugloop. Wanneer deze drie effecten worden gecombineerd heb je pech. Je hebt je zojuist in een food coma gegeten.
Maar we laten vanaf nu dit niet meer toe, we zijn slimmer dan onze buik. Dus hoe kunnen we de gevreesde symptomen van een food coma vermijden, of op zijn minst verlichten? Lees deel 2: Hoe kan je een food coma verslaan!
Bang om essentiële voedingsstoffen te missen die je lichaam nodig heeft? Je kunt altijd onze Jake maaltijdvervangende shakes, Ready to Drink flesjes, of een van onze heerlijke maaltijdvervangende repen proberen.